Elektrik panoları, bir tesiste elektriğin güvenliğini ve kontrolünü sağlayan en önemli unsurdur. Elektrik yaşamı kolaylaştırıyor belki ama kontrollü ve güvenlikli kullanım önemli bir durumdur. İşletmelerde elektriğe gereksinim duyan bütün araçların ve ekipmanların güvenli çalışması ve elektrik tesisatının güvenli olmasını sağlayan araçların bir araya geldiği donanıma elektrik panosu denmektedir. Elektrik panosu, elektriğin işletmede kullanılan sistemlere dağıtılmasına yarayan ve içinde elektrik sayaçları, kondansatörler, güç kontaktörleri, ölçü aletleri, güç rölesi, kontrol rölesi, kesici şalterler ve elektrik sigortası gibi elemanların bir arada bulunduğu bir kabindir.
Elektrik muayene ve elektrik panosu muayene hizmetleri, elektriğin binaya girdiği noktadan dağıtıldığı noktalara kadar uzanan bir sistemin çeşitli test ve kontrol faaliyetlerini kapsamaktadır. Bu muayene işlemleri ile olası patlama, yangın ve benzeri risklerin en aza indirilmesi ve enerji tasarrufu sağlayacak, enerji kullanımında verimliliği artıracak noktaların tespit edilmesi hedeflenmektedir.
Çeşitli muayene yöntemleri bulunmaktadır. Örneğin termografik muayene yönteminde, elektrik panoları ve tesisatında, termal kameralar yardımı ile ısı ölçümleri yapılır. Enerji kalitesi ölçümleme yönteminde, elektrik panolarında enerji kalitesi ve harmonik bileşenleri ölçülür.
Genel olarak elektrik panolarında, muayene sırasında, panoların bulunduğu yer, fiziksel durumu, yalıtım özellikleri, kısa devre dayanıklılığı, koruyucu devrenin etkinliği, mekanik işlevselliği, ısınma artışı gibi hususlar kontrol edilir. Muayene ve test kuruluşlarında görevli yetkili uzmanlar tarafından yapılan elektrik panosu muayene sonuçları için bir rapor düzenlenir. İşletmelerin yaptıracakları bazı sigorta işlemlerinde, sigorta şirketleri tarafından bu muayene raporları aranmaktadır.
Kablo muayenesi, yalıtım testi, koruma tedbirleri gibi rutin kontroller zaten güvenlik açısından belli aralıklarla yapılması gerekli olan kontrollerdir. Ancak yukarıda sayılan kontrol noktalarını içeren uygunluk testleri, tesisin uzun ömürlü güvenliğinin sağlanması için bir zorunluluktur.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yayınladığı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na dayanarak çıkarılan İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne göre, ilgili diğer yönetmeliklerde ve standartlarda başka bir süre öngörülmemişse, yılda en az bir kez elektrik panolarının muayenesinin yaptırılması gerekmektedir.
İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği, iş yerlerinde kullanılan makinaların ve tesisatın çeşitlerine göre, kontrol dönemlerinin ne olduğunu ve dönemsel kontroller sırasında hangi kriterlerin ve standartların esas alınacağını açıklamıştır. Bu yönetmeliğe göre kontroller, Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği, Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği ve Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliklerinde yer alan kriterler esas alınarak yapılacaktır. Bunun yanında dikkate alınacak standart şudur:
· TS EN 60079-14:2014 Elektrikli cihazlar - Patlayıcı ortamlarda kullanılan - Bölüm 14: Elektriksel tesislerin tasarımı, seçimi ve monte edilmesi
TÜRCERT belgelendirme kuruluşu, bir yandan belgelendirme ve eğitim hizmetleri verirken, diğer yandan talep eden firmalara belli teknik hizmetler de vermektedir. Bu hizmetler arasında, elektrik panoları muayeneleri ve diğer muayene hizmetleri de bulunuyor. Her türlü muayene ve test çalışmaları için TÜRCERT belgelendirme kuruluşuna başvurabilirsiniz.